Müsakat; kendisine veya menfaatine sahip olduğu meyve ağaçlarını, kararlaştırılan miktarda meyve alması karşılığında, belli bir süre içerisinde bakımını ve sulamasını üstlenecek kimseye bırakmak üzere yapılan anlaşmaya denir.

Söğüt ve çınar ağacı gibi meyvesi olmayan ağaçlarda müsakat muamelesinin yapılması sahih değildir. Ama gülünden veya kına ağacı gibi yapraklarından yararlanılan ağaçlar hakkında müsakat akdi yapılabilir.

Müsakat muamelesinde akdin (=icap ve kabulün) sözle okunmasına gerek yoktur. Eğer ağaç sahibi müsakat kastıyla ağaçlarını çalışacak olan kimseye bırakır, o da aynı maksatla teslim alırsa, anlaşma gerçekleşir.

Ağaç sahibi ile bakımlarını üstlenen kimsenin akıllı ve baliğ olması, başkasının zorlamasıyla bu işi yapmaması ve şer'î hâkim tarafından kendi mallarında tasarruf hakkını kullanması yasaklanmış kim-selerden olmaması gerekir. Hatta bulûğ çağına erdiği zaman sefih olan kimsenin şer'î hâkim tarafından böyle bir yasaklaması olmasa bile, mü-sakat akdini yapması caiz değildir.

Müsakat müddetinin taraflarca belli olması gerekir. Eğer başlangıcını belirtip, o yılın meyvesinin toplandığı zamanı da sonu olarak kararlaştırırlarsa yeterlidir.

Müsakat yapıldığında mahsulün yarısı, üçte biri, daha az veya daha çok miktarda olmak üzere belirtilmesi ve her iki tarafın da belli hisse sahibi olması gerekir. Ama eğer meyvelerden, örneğin yüz kilosu ağaç sahibinin, geriye kalan miktarın da çalışan kimsenin olması üzere anlaşırlarsa, bu muamele batıl olur.

Müsakat muamelesi, meyvelerin zahir olup görünmesinden önce yapılmalıdır. Şayet müsakat akdi meyvelerin görünmesinden sonra ve olgunlaşmasından önce yapılacak olursa, anlaşma ancak, meyvenin artışında veya kaliteli meyve alınmasında etkili ve gerekli olan sulama işlemi gibi bir işin kaldığı takdirde sahihtir. Aksi hâlde, meyvelerin toplanması ve korunması gibi işlere ihtiyaç duyulsa bile, muamele sakıncalıdır.

Kavun, salatalık ve benzeri şeylerin divleklerinde müsakat muamelesi sahih değildir.

Yağmur suyundan veya yerin rutubetinden yararlanıp, başka şeyle sulanmaya gerek duymayan bir ağacın, bellemek ve gübrelemek gibi diğer işlere ihtiyacı olursa, müsakat muamelesi sahihtir. Fakat yapılacak bu işlerin, meyvenin çoğalmasında veya ağacın kaliteli meyve vermesinde katkısı olmazsa, bu durumda müsakat akdi yapmak sakıncalı olur.

Müsakat üzere anlaşan iki kişi, birbirlerinin rızasıyla anlaşmayı bozabilirler. Yine akdi okurken birinin veya her ikisinin de feshetme hakkına sahip olmasını şart koşarlarsa, kararlaştırılan şarta uygun olarak müsakatı bozmanın sakıncası yoktur. Hatta akitte koşulan bir şarta uyulmadığı takdirde, yararına şart koşulan kimse akdi bozabilir.