Ahkam

Soru 731: Aile fertlerini sabah namazına nasıl uyandırmak gerekir? Cevap: Aile fertlerine yönelik özel bir şart (hüküm) yoktur.
Soru 732: Birbirine imrenen, birbirlerini kıskanan ve hatta sebepsiz yere birbirlerine düşman olan çeşitli akımlara mensup kişilerin namaz ve oruçlarının hükmü nedir? Cevap: Mükellefin başkalarını kıskanması, çekememesi ve düşmanlık etmesi caiz değildir; ancak bu, namaz ve orucu batıl etmez.
Soru 733: Savaşın şiddeti nedeniyle Fatiha, secde veya rükûu yerine getiremeyen savaş cephesindeki savaşçı namazı nasıl kılmalıdır? Cevap: Nasıl mümkünse öyle kılar; rükû ve secde yerine getirmezse onları işaretle yerine getirmekle yetinir.
Soru 734: Anne ve babanın, çocuklarına hangi yaşta şer'î hükümleri ve ibadeti öğretmeleri farzdır? Cevap: Velilerinin, onlara iyi ve kötüyü ayırt edecek yaşa yetiştiklerinde şer'î hükümleri ve ibadetleri öğretmeleri müstehaptır.
Soru 735: Şehirler arası yolcu taşıyan bazı otobüs şoförleri yolcuların namazlarına önem vermiyor ve yolcuların farz namazı yerine getirmek için durmasını istemelerini kabul etmiyorlar. Dolayısıyla, bazen yolcuların namazları kazaya kalıyor; bu hususta otobüs şoförlerinin ve yolcuların vazifeleri nedir? Cevap: Yolcular vaktin geçmesinden korkarlarsa, farz namazı yerine getirmek için şoförden otobüsü uygun bir yerde durdurmasını istemeleri ve şoförün de onların bu isteklerini kabul etmesi farzdır. Geçerli bir mazeretle veya mazeretsiz olarak otobüsü durdurmaktan sakınırsa o zaman yolcuların vazifesi -vaktin geçmesinden korkarlarsa- namazı imkan haddinde kıbleye yönelik olarak, kıyam, rükû ve secdeleri yerine getirerek hareket halindeki otobüste kılmaktır.
Soru 736: "Şarap içen bir kimsenin kırk gün namaz ve orucu yoktur" sözünden maksat, bu müddet içinde namaz kılmanın ona farz olmadığı ve sonra bu namazların kazasını kılmasının gerektiği mi, yoksa namazları hem edâ ve hem de kaza olarak kılması mı veya kaza farz değil ve yalnız edâyla yetinmesi, ancak, bunun sevabının diğer namazların sevabından az olması mıdır? Cevap: Maksat şudur: Şarap içmek namaz ve orucun kabul olmasını engeller. Şarap içmekle namaz ve oruç farzının onun üzerinden düştüğü kastedilmemektedir.
Soru 737: Bir adamın namazın bazı amellerini yanlış yaptığını gördüğümüzde vazifemiz nedir? Cevap: Bu hususta sizin bir vazifeniz yoktur. Ancak, hata ve yanlışlığı, hükmü bilmediğinden kaynaklanıyorsa ihtiyaten farz olarak aydınlatılmalıdır.
Soru 738: Namazdan sonra namaz kılanların birbirleriyle musafaha etmeleri (birbirlerine el verip, "Allah kabul" etsin demeleri) hususunda görüşünüz nedir? Bazı büyük âlimler, "bu hususta masum imamlardan (a.s) bir hadis nakledilmemiştir. Dolayısıyla, musafaha etmek gerekmez" diyorlar. Ancak; görüyoruz ki, musafa-ha, namaz kılanlar arasında dostluk bağlarını ve muhabbeti güçlendiriyor? Cevap: Selâm vererek namazı bitirdikten sonra halkın birbiriyle musafaha yapmasının sakıncası yoktur. Genel olarak, müminin musafaha yapması müstehaptır.

Soru 731: Aile fertlerini sabah namazına nasıl uyandırmak gerekir?

Cevap: Aile fertlerine yönelik özel bir şart (hüküm) yoktur.

Soru 732: Birbirine imrenen, birbirlerini kıskanan ve hatta sebepsiz yere birbirlerine düşman olan çeşitli akımlara mensup kişilerin namaz ve oruçlarının hükmü nedir?

Cevap: Mükellefin başkalarını kıskanması, çekememesi ve düşmanlık etmesi caiz değildir; ancak bu, namaz ve orucu batıl etmez.

Soru 733: Savaşın şiddeti nedeniyle Fatiha, secde veya rükûu yerine getiremeyen savaş cephesindeki savaşçı namazı nasıl kılmalıdır?

Cevap: Nasıl mümkünse öyle kılar; rükû ve secde yerine getirmezse onları işaretle yerine getirmekle yetinir.

Soru 734: Anne ve babanın, çocuklarına hangi yaşta şer'î hükümleri ve ibadeti öğretmeleri farzdır?

Cevap: Velilerinin, onlara iyi ve kötüyü ayırt edecek yaşa yetiştiklerinde şer'î hükümleri ve ibadetleri öğretmeleri müstehaptır.

Soru 735: Şehirler arası yolcu taşıyan bazı otobüs şoförleri yolcuların namazlarına önem vermiyor ve yolcuların farz namazı yerine getirmek için durmasını istemelerini kabul etmiyorlar. Dolayısıyla, bazen yolcuların namazları kazaya kalıyor; bu hususta otobüs şoförlerinin ve yolcuların vazifeleri nedir?

Cevap: Yolcular vaktin geçmesinden korkarlarsa, farz namazı yerine getirmek için şoförden otobüsü uygun bir yerde durdurmasını istemeleri ve şoförün de onların bu isteklerini kabul etmesi farzdır. Geçerli bir mazeretle veya mazeretsiz olarak otobüsü durdurmaktan sakınırsa o zaman yolcuların vazifesi -vaktin geçmesinden korkarlarsa- namazı imkan haddinde kıbleye yönelik olarak, kıyam, rükû ve secdeleri yerine getirerek hareket halindeki otobüste kılmaktır.

Soru 736: "Şarap içen bir kimsenin kırk gün namaz ve orucu yoktur" sözünden maksat, bu müddet içinde namaz kılmanın ona farz olmadığı ve sonra bu namazların kazasını kılmasının gerektiği mi, yoksa namazları hem edâ ve hem de kaza olarak kılması mı veya kaza farz değil ve yalnız edâyla yetinmesi, ancak, bunun sevabının diğer namazların sevabından az olması mıdır?

Cevap: Maksat şudur: Şarap içmek namaz ve orucun kabul olmasını engeller. Şarap içmekle namaz ve oruç farzının onun üzerinden düştüğü kastedilmemektedir.

Soru 737: Bir adamın namazın bazı amellerini yanlış yaptığını gördüğümüzde vazifemiz nedir?

Cevap: Bu hususta sizin bir vazifeniz yoktur. Ancak, hata ve yanlışlığı, hükmü bilmediğinden kaynaklanıyorsa ihtiyaten farz olarak aydınlatılmalıdır.

Soru 738: Namazdan sonra namaz kılanların birbirleriyle musafaha etmeleri (birbirlerine el verip, "Allah kabul" etsin demeleri) hususunda görüşünüz nedir? Bazı büyük âlimler, "bu hususta masum imamlardan (a.s) bir hadis nakledilmemiştir. Dolayısıyla, musafaha etmek gerekmez" diyorlar. Ancak; görüyoruz ki, musafa-ha, namaz kılanlar arasında dostluk bağlarını ve muhabbeti güçlendiriyor?

Cevap: Selâm vererek namazı bitirdikten sonra halkın birbiriyle musafaha yapmasının sakıncası yoktur. Genel olarak, müminin musafaha yapması müstehaptır.