Ahkam

Soru 228: İnsan karşısına çıkacak konulara dair şer'î hükümleri öğrenmezse günah işlemiş olur mu? Cevap: Hükümleri öğrenmemesi sonucunda bir farzı terk eder veya bir haramı işlerse, günah işlemiş olur.
Soru 229: Dinî ilimler öğrencisi, satıh[1] merhalesini bitirdikten sonra derslerini devam ettirdiği durumda kendisinde içtihat derecesine ulaşabilecek gücü görüyorsa, bu durumda tahsilini içtihat derecesine kadar sür-dürmesi ona farz-ı ayn olur mu? [1]- [Dinî medreselerde yüksek lisansa denk bir tahsil dönemine denir.] Cevap: Şüphesiz dinî ilimler tahsil etmenin ve yine içtihat derecesine ulaşıncaya dek tahsili sürdürmenin başlı başına çok büyük bir fazileti vardır. Fakat kişinin sırf içtihat derecesine ulaşma gücüne sahip olması, onun içtihat derecesine ulaşması için tahsilini sürdürmesini farz-ı ayn kılmaz.
Soru 230: Usul-u din (dinin temel esasları) konusunda insan hangi yollarla yakine ulaşabilir? Cevap: Genellikle aklî delil ve burhanlarla yakine ulaşılır. Ancak burhan ve deliller mükelleflerin idrak güçlerine göre değişir. Her halükârda, insan başka bir yolla da yakine ulaşırsa, bu da yeterlidir.
Soru 231: İlim tahsilinde gevşek davranmanın, tembellik etmenin ve yine vakti boşuna geçirmenin hükmü nedir? Acaba haram mıdır? Cevap: Vakti boş yere ve batıl şeylerle geçirmenin sakıncası vardır. Mükellef eğer öğrenciler için tahsis edilen imkânlardan yararlanıyorsa, belirlenmiş ders programına uyması gerekir; aksi durumda aylık maaş ve yardım gibi imkânlardan yararlanması caiz olmaz.
Soru 232: İktisat fakültesinde verilen dersler arasında faizli borç, sanayi ve ticaret alanlarında faiz alma yöntemleri üzerinde karşılaştırmalı dersler verilmektedir. Bu dersi vermenin ve bunun karşılığında ücret almanın hükmü nedir? Cevap: Sırf faizli borç hakkında ders vermek ve açıklamalarda bulunmak haram değildir.
Soru 233: Dinî medreselerde felsefe dersi almak ve vermek caiz midir? Cevap: Bir kimse, felsefenin dinî inançlarını sarsmayacağından emin olursa, onun felsefe dersi almasının ve vermesinin sakıncası yoktur; hatta bazı durumlarda felsefeyi öğretmek ve öğrenmek gerekli de olabilir.
Soru 234: "Şeytan Ayetleri" kitabı gibi saptırıcı kitapların alım satımının hükmü nedir? Cevap: Saptırıcı kitapların alım satımı ve saklanması caiz değildir. Ancak bunları reddedecek ilmî güce sahip olan kimsenin bunları cevaplamak amacıyla almasının sakıncası yoktur.
Soru 235: İnsan ve hayvanlar hakkında faydalı, ancak hayalî olan hikayeleri öğretmenin ve anlatmanın hükmü nedir? Cevap: Eğer belirtilerden hikayenin hayalî olduğu anlaşılırsa, sakıncası yoktur.
Soru 236: Üniversite veya fakültelere gitmek, derse gelen tesettürsüz kadınlarla karışık olarak bir arada bulunmayı gerektiriyorsa, hüküm nedir? Cevap: Öğretim ve öğrenim için eğitim-öğretim mer-kezlerine gitmenin sakıncası yoktur. Fakat kadınların ve kızların örtülerini korumaları, erkeklerin de haram bakışlardan ve fitne ve fesada düşmek endişesini barındıran karma durumdan kaçınmaları gerekir.
Soru 237: Kadının, şer'an gerekli olan hicap ve iffetini koruyarak yabancı bir erkeğin yardımıyla sürücü pistlerinde şoförlüğü öğrenmesi caiz midir? Cevap: Kadının hicap ve iffetini korumak ve ifsat edici durumlara düşmekten emin olması şartıyla yabancı bir erkeğin yardım ve kılavuzluklarıyla sürücülük öğrenmesinin sakıncası yoktur. Fakat bununla birlikte kadının yanında mahremlerinden birinin bulunması daha iyidir; hatta sürücülüğü yabancı erkeğin yerine bir kadının veya mahremlerinden birinin aracılığıyla öğrenmesi daha uygundur.

Soru 228: İnsan karşısına çıkacak konulara dair şer'î hükümleri öğrenmezse günah işlemiş olur mu?

Cevap: Hükümleri öğrenmemesi sonucunda bir farzı terk eder veya bir haramı işlerse, günah işlemiş olur.

Soru 229: Dinî ilimler öğrencisi, satıh[1] merhalesini bitirdikten sonra derslerini devam ettirdiği durumda kendisinde içtihat derecesine ulaşabilecek gücü görüyorsa, bu durumda tahsilini içtihat derecesine kadar sür-dürmesi ona farz-ı ayn olur mu?

[1]- [Dinî medreselerde yüksek lisansa denk bir tahsil dönemine denir.]

Cevap: Şüphesiz dinî ilimler tahsil etmenin ve yine içtihat derecesine ulaşıncaya dek tahsili sürdürmenin başlı başına çok büyük bir fazileti vardır. Fakat kişinin sırf içtihat derecesine ulaşma gücüne sahip olması, onun içtihat derecesine ulaşması için tahsilini sürdürmesini farz-ı ayn kılmaz.

Soru 230: Usul-u din (dinin temel esasları) konusunda insan hangi yollarla yakine ulaşabilir?

Cevap: Genellikle aklî delil ve burhanlarla yakine ulaşılır. Ancak burhan ve deliller mükelleflerin idrak güçlerine göre değişir. Her halükârda, insan başka bir yolla da yakine ulaşırsa, bu da yeterlidir.

Soru 231: İlim tahsilinde gevşek davranmanın, tembellik etmenin ve yine vakti boşuna geçirmenin hükmü nedir? Acaba haram mıdır?

Cevap: Vakti boş yere ve batıl şeylerle geçirmenin sakıncası vardır. Mükellef eğer öğrenciler için tahsis edilen imkânlardan yararlanıyorsa, belirlenmiş ders programına uyması gerekir; aksi durumda aylık maaş ve yardım gibi imkânlardan yararlanması caiz olmaz.

Soru 232: İktisat fakültesinde verilen dersler arasında faizli borç, sanayi ve ticaret alanlarında faiz alma yöntemleri üzerinde karşılaştırmalı dersler verilmektedir. Bu dersi vermenin ve bunun karşılığında ücret almanın hükmü nedir?

Cevap: Sırf faizli borç hakkında ders vermek ve açıklamalarda bulunmak haram değildir.

Soru 233: Dinî medreselerde felsefe dersi almak ve vermek caiz midir?

Cevap: Bir kimse, felsefenin dinî inançlarını sarsmayacağından emin olursa, onun felsefe dersi almasının ve vermesinin sakıncası yoktur; hatta bazı durumlarda felsefeyi öğretmek ve öğrenmek gerekli de olabilir.

Soru 234: "Şeytan Ayetleri" kitabı gibi saptırıcı kitapların alım satımının hükmü nedir?

Cevap: Saptırıcı kitapların alım satımı ve saklanması caiz değildir. Ancak bunları reddedecek ilmî güce sahip olan kimsenin bunları cevaplamak amacıyla almasının sakıncası yoktur.

Soru 235: İnsan ve hayvanlar hakkında faydalı, ancak hayalî olan hikayeleri öğretmenin ve anlatmanın hükmü nedir?

Cevap: Eğer belirtilerden hikayenin hayalî olduğu anlaşılırsa, sakıncası yoktur.

Soru 236: Üniversite veya fakültelere gitmek, derse gelen tesettürsüz kadınlarla karışık olarak bir arada bulunmayı gerektiriyorsa, hüküm nedir?

Cevap: Öğretim ve öğrenim için eğitim-öğretim mer-kezlerine gitmenin sakıncası yoktur. Fakat kadınların ve kızların örtülerini korumaları, erkeklerin de haram bakışlardan ve fitne ve fesada düşmek endişesini barındıran karma durumdan kaçınmaları gerekir.

Soru 237: Kadının, şer'an gerekli olan hicap ve iffetini koruyarak yabancı bir erkeğin yardımıyla sürücü pistlerinde şoförlüğü öğrenmesi caiz midir?

Cevap: Kadının hicap ve iffetini korumak ve ifsat edici durumlara düşmekten emin olması şartıyla yabancı bir erkeğin yardım ve kılavuzluklarıyla sürücülük öğrenmesinin sakıncası yoktur. Fakat bununla birlikte kadının yanında mahremlerinden birinin bulunması daha iyidir; hatta sürücülüğü yabancı erkeğin yerine bir kadının veya mahremlerinden birinin aracılığıyla öğrenmesi daha uygundur.