SON HUTBE:AŞK (1)
Şehid Muhammed Bakır Es-Sadr
Bu âlemde, Allah rızasından gayri gerçek olamaz...
“Bir insan ya Allah’a âşıktır ya dünyaya. Fakat bir kalpte iki aşk bulunmaz(1). (Ey Rabbimiz) İzin ver, kalplerimizde ne olduğunu test etmemize! Bize izin ver ki, bilelim ilahi aşk mı yoksa dünya aşkımı baskın içimizde. Eğer ilahi aşksa baskın olan, o vakit, onu daha da derinleştir. Ama Senin yasak kıldığın dünya aşkıysa baskın olan, bizleri bu ölümcül hastalıktan kurtar!(2)
İnsanın kalbine taht kuran aşk iki çeşittir. Bizim için mükemmel aşk, derecesi iki katı olan aşktır ve mecazî aşksa, tek dereceli aşktır. Mecazî aşktan başlamak gerekirse, bu halette, aşk insanın hislerinde, isteklerindedir. İnsan işlerinden kalan boş anında aşkıyla ilgilenmeye koyulur(3).
Kamil aşk ise, insanın tüm uğraşının aşk olduğu ve aşktan başka hiçbir şey onun ilgisini çekmediği halettir. O halette, insan hayatta sahip olduğu şeylerle asla ilgilenmez artık.
Bu iki çeşit aşk da ilahi aşkın içinde mahfuzdur. Mecazî aşk, inançlının dünyadan arınmış kalbinde belirir. Acil işlerinden bağımsızlaşır bağımsızlaşmaz kalbindeki aşka yönelir.
Kamil aşksa, Peygamberlerin ve İmamların kalbinde bulunur(4). Hepimiz mübarek mezarı Necef’te bulunan İmam Ali a.s’ı tanırız. O büyük şahsiyet şöyle buyurmuştur: “Hiçbir şey görmem ki öncesinde, sonrasında ve onunla birlikte Allah’ı görmeyeyim.
Aslında, onun koca kalbini kaplayan ve Allah’tan başka her şeye karşı teveccühünü kesen, Allah aşkıydı. İnsanları bile gördüğünde Allah’ı görürdü. Allah’ın güzelliklerine bakınca O’nu hatırlardı(5).
Allah’la olan bu bağlantı her zaman onun önceliğiydi, Allah’aydı tüm teveccühü ve Allah’tı ümitleri ve nefes alış-verişi. Allah’a olan ilgisini başka birinin çekmesine asla izin vermedi.
Dünya aşkı öyle bir raddeye ulaşır ki, göz ondan önceki, sonraki ve onunla birlikte olan başkasını görmez. Kişi, ne yaparsa yapsın, dünya kazancı için yapar. O kendini birkaç günden fazla ölüme bağlayamaz. Bu dünya aşkının kâmilleşmiş halidir. İmam Sadık a.s şöyle buyuruyor: “Bu dünya deniz suyu gibidir, birisi ondan içmeyi görsün, ne kadar içerse o kadar susar”.
Notlar:
(1) İmam Ali a.s şöyle buyuruyor: “Bir kalpte iki aşk bulunmaz”(Nehc’ül Belaga) Aziz şehit r.a bu hadise işaret etmektedir.
(2) Allah’ın dünyaya olan aşkı yasakladığına dair, Kuran’da birçok ayet bulmak ve yorumlamak mümkündür. “Bu dünya hayatı sadece bir eğlenceden, bir oyundan ibarettir. Ahiret yurduna (oradaki hayata) gelince, işte asıl yaşama odur. Keşke bilmiş olsalardı!”(Ankebut 64). “Hiçbir kimse yok ki, ölümü Allah'ın iznine bağlı olmasın. (Ölüm), belli bir süreye göre yazılmıştır. Her kim, dünya nimetini isterse, kendisine ondan veririz; kim de ahiret sevabını isterse, ona da bundan veririz. Biz şükredenleri mükâfatlandıracağız”.(Al-i İmran 145). Öte taraftan Hz. Resul s.a.a ve İmamların a.s sünnetinde de dünya nimetlerine verilen önem çok azdır.
(3) Şehit’in r.a açıklığa kavuşturmak istediği nokta şudur ki, dünya aşkı ya da Allah’ın dışında herhangi bir şeye duyulan aşkın da mükemmel ve eksik olarak iki şekli vardır. Mesela insan beşeri aşkta da kamil bir seviyeye erişebilir. Öte taraftan eksik olan aşk durumunda, insan için öncelikli olan hayatıdır. Hayatından kalan boş anlarda aşka yönelir.
(4) Şöyle bir soru geliyor insanın aklına, acaba Peygamberler ve İmamlar dışında Allah’a karşı kamil bir aşka sahip olamaz mı insan? Bu sorunu açıklaması çok geniş olmakla birlikte, bizim görüşümüz odur ki, Peygamberler ve İmamlar dışındaki insanlar böyle bir kamil aşkın sahibi olamazlar. Onlar hayatları boyunca her zaman kemalata yol alırlar ve sonunda ahret yurduna göçerler. “Hayırlarda yarışın” ayeti kerimesini bu açıdan düşünmek iyi olacaktır sanırım…
(5) Öyle ki, İmam Ali a.s bu aşkın verdiği güçle ve yarattığı iman ile, “perdeler kalsa (gözümden) yakinim artmaz benim” demiştir(Nehc’ül Belaga). Bir diğer hadisede de, “görmediğim Allah’a inanmam ben” diyerek, Allah’a olan aşkını açıkça itiraf etmiştir. İmam Ali a.s’ın uhrevi aşkını ispatlayan olaylar bununla sınırlı değildir şüphesiz…
AŞK VE SEVGİ ÜZERİNE...
Mevlânâ'da İnsan Sevgisi
