Ahlak İlminin Faydaları -2
Ve bundan dolayıdır ki: ulema elbisesini giymiş ve kendisini ilim ehli zümresinden sayan birçok insanın durumu, avam insanların durumundan kaç kat daha kötü ve kalpleri onların kalplerinden daha siyahtır. Haram ve helal dinlemeden ay ve yıllarını mal toplamada, gece ve gündüz bilmeden makam ve mevki elde etmek için uğraşırlar ve bunu da din mezhebin menfaati için yaptıklarını söylerler. Kendi akran ve emsalleri ile cidal ve çekişmeyle avam içinde kendi faziletini kanıtlamaya çalışırlar. Onların itikatları gevşek, akait usulleri yanlış, şeriat kanunlarını ve halkı uzağa atmış, kendisi için birçok bidat oluşturmuş ve uygulamış ve bunu da hikmetin iktiza ettiğini söylerler. Bundan gafildir ki: hikmet, nübüvvet-i şeriatın karar kıldığı hakikatin ta kendisidir ve bilmez ki amelsiz ilim sapıklık ve yoldan çıkma, itaat etmeden öğrenmenin vebal ve hüsran doğurduğunu.
Peygamber –salallahu aleyhi ve alih-in sözünü duymamış gibi:
“البلاهة ادنى الى الخلاص من فطانة بتراء”
Yani:
“Aptal, kurtuluşa eksik ve yetersiz kıvrak zekâlıdan daha yakındır.”
Sanki Hz. Resulün –salallahu aleyhi ve alih-in sözünü duymamışsın gib:
“قصم ظهرى رجلان: عالم متهتك و جاهل متنسك”
Yani:
“İki kişi belimi kırmıştır: şeriat örtüsünü yırtarak ilmine amel etmeyen ahlaksız âlim, ibadet adabını bilmeden ibadet eden ilimsiz cahil.”[6]
Ahlakı Terbiye Etmek Ve Onun Getirileri
Anlatılan şeylerden bu anlaşıldı ki: ahlak ilminin faydası alçak sıfatlardan nefsin temizlenmesi ve adına “tehzib-i (terbiye ve arıtmak) ahlak” denilen, cemil melekelerle onların süslenmesidir.
Nefsin terbiyesinin getirisi, hayır ve ebedi saadete kavuşmaktır. Bunu bilmek gerekir ki mutlak saadet; nefis sayfası bütün vakitlerde bütün “çirkin ahlak”tan “muerra”[7] ve bütün güzel sıfatlardan “muhalle”[8] olmadan elde edilmez.
Bazı sıfatların ıslahı veya bazı vakitler, gerçi hiç faydası yok değil ancak ebedi saadete sebep olmaz. Aynı şekilde bedenin sağlığı ve ülkenin düzeni, bütün hastalıkların vücuttan def edilmesi ve bütün kabile ve halkın her vakit ıslah olmasıyla oluşur.
Mutlak saadetli kimdir?
Mutlak saadetli kişi: haletlerini değiştirmeden sabit ve payidar olarak bütün sıfat ve eylemlerini kontrol eden ve onlara her hangi bir halel getirmeyen ve zamanların değişmesiyle değişmeyen, musibet ve belalar şulesinde sabırsızlık etmeyen ve sıkıntı ve zorluk sellerinde şükür temellerini yırtarak kaçmayan, dikenli ve aşağılık şüpheleri itikat eteğine bulaştırmayan, insanların ona kötü davranmasıyla onun ihsan ve cömertliğinden eksiltmeyen ve başkalarının ona düşmanlık etmeleriyle onun dostluğuna halel getirmeyendir.
[6] . Biharu’l- Envar, c.2, s.111, h.25
[7] . Ari, boş, salim.
Ahlak İlminin Faydaları -1
AHLAKA OLAN İHTİYAÇ VE ONUN ÖNEMİ
