En'âm Suresi Tanıyalım
Rahman ve Rahim olan Allah'ın Adıyla
1- Hamd, Allah'a ki gökleri ve yeri yarattı, karanlıkları ve aydınlığı var etti. Sonra (yine de) inkârcılar, Rablerine başkalarını denk tutuyorlar.
2- O, sizi çamurdan yarattı, sonra da hayatınıza bir süre koydu. Belirlenmiş süre de O'nun katındadır. Böyleyken siz hâlâ kuşkulanıyorsunuz.
3- O, göklerde de, yerde de Allah'tır. Sizin gizlinizi ve açığınızı bilir ve ne kazandığınızı da bilir.
En'âm Suresi'nin amacı, en genel anlamıyla tevhidi, yüce Allah'ın birliğini duyurmaktır. Yani, insanların bir Rabbi vardır ve bu Rab aynı zamanda bütün âlemlerin de Rabbidir. Her şey O'ndan başlar, O'nda biter ve O'na döner. O, müjdeciler ve uyarıcılar olarak elçiler göndermiş, rububiyetinin egemenliği altında bulunan kullarını onlar aracılığıyla hak esaslı dinine yöneltmek istemiştir. Bu yüzden surenin içerdiği ayetlerin büyük bir kısmı, tevhit, ahiret günü ve peygamberlik misyonu çerçevesinde müşriklerle girişilen tartışma ortamına sürülen kanıt nitelikli materyaller olma özellikleriyle belirginleşmektedirler. Bunun yanı sıra, şer'î görevler ve dinsel yasaklar bazında genel açıklamalar kapsamaktadırlar.
Surenin akışı üzerinde düşünüldüğü zaman görüleceği gibi- bütünlük arz etmektedir. Surenin bölümler hâlinde indiğini kanıtlayacak şekilde, bölümler arası farklı ifade tarzı söz konusu değildir. Bu, surenin bir kerede ve bir bütün olarak indiğini gösterir. Ve yine surenin bu özelliği, onun Mekke inişli olduğunun da kanıtıdır. Büyük bir kısmında ve hatta bütününde hitabın müşriklere yöneltildiği akışın belirgin özelliği, bunu gösterir mahiyettedir.
Tefsir bilginleri ve raviler, surenin Mekke döneminde indiği hususunda görüş birliği içindedirler. Bu görüş birliği sadece bazı ayetlerde söz konusu değildir. Örneğin, bazılarına göre şu altı ayet Medine inişlidir:
"Allah'ı şanına yaraşır biçimde takdir etmediler (ululamadılar)..." (Mâide, 91) ayeti ile sonrasındaki iki ayet ve "De ki: Gelin, Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım..." (Mâide, 151) ayeti ile sonrasındaki iki ayet.
Bir görüşe göre de, surenin tamamı Mekke döneminde inmiştir, sadece "De ki: Gelin..." diye başlayan ayet ile ondan sonraki ayet Medine döneminde inmiştir.
Bazılarına göre de, En'âm Suresi'nin tamamı Mekke döneminde inmiştir; yalnızca iki ayeti Medine'de ve bir Yahudi hakkında inmiştir. Söz konusu Yahudi, "Allah, hiçbir beşere bir şey indirmedi..." [En'âm, 91] demişti.
Bir diğer görüşe göre ise, surenin tamamı Mekke inişlidir; sadece bir ayeti Medine döneminde inmiştir. O da şu ayettir: "Eğer biz onlara melekleri indirseydik..."
Daha önce işaret ettiğimiz gibi, surenin akışının bütünlüğünü ve aynı üslûba sahip oluşunu göz önünde bulundurduğumuz zaman, bu görüşleri kanıtlayacak bir ipucu bulmak mümkün değildir. İleride bu hususu, elimizden geldiğince açıklayacağız. Ehlibeyt İmamlarından, ayrıca Übey, İkrime ve Katade'den, surenin bir bütün olarak bir kerede Mekke'de indiği rivayet edilmiştir.
Kurân Üzerine
Kuranın Teslis İnancına Karşı Çıkışı(1)
