Safevi Devleti’nin Kuruluşunda Rol Oynayan Boy ve Oymaklar(3.Bölüm)
Devletin kuruluşuna katılan diğer bir Dulkadir beyi de Keçel Bey lakabı ile tanınmış olan İlyas Bey idi. Şah İsmail 1503’te Fars’ı fethedince bu geniş bölgenin valiliğini İlyas Bey’e vermişti. Fakat ertesi yıl bir hatası yüzünden onu öldürttüğü gibi yerine tayin ettiği Süleyman Bey’i de aynı akıbete uğrattı. Bunun üzerine Şiraz valiliğine Afşar Mansur Bey getirildi. Dulkadirler, Şah Abbas dönemine değin Fars Eyaletinin kontrolünü ellerinde tutmuşlardır. Diyarbakır’da öldürülen Dulkadirli Alaüddevle’nin oğlu Şah Ruh Bey’in oğulları Mehmed ve Ali, İsmail’in yanında oldukları gibi Dulkadir Beyliyinin 1515’te Şehsuvar Oğlu Ali Bey’e verilmesi üzerine Dulkadirlilerin bir kısmı Şah İsmail’in hizmetine girdiler.[3]
6- Kacar: Kacarlar, Moğol askeri birliklerine bağlı bir boydur. Kacar halkı, İlhanlı hükümdarlığının yıkılmasından sonra Ermenistan ve Şam bölgelerine yerleştiler. İlhanlıların dağılması ile artan iktisadi sorunlar yüzünden bu dönemde birçok Türk beyliği gibi ulaştıkları her yerde Kacarlar da istila ve yağmalamaya başladılar. Emir Timur-i Gürgani, Rum diyarı yani Anadolu’ya askeri sevkiyatı yaptıktan sonra İran’a geri dönüşte yanlarında Şam, Ermenistan ve Anadolu’da yaşantılarını sürdüren Rumlu, Şamlu ve Kacar kabilelerini de götürdü.
Emir Timur-i Gürgani ile İran’a dönen Kacarlardan bir bölümü Türkistan’a geri dönerken diğer kalanlar ise başta Gence, Erivan ve Karabağ’a yerleştiler. Şah Abbas’ın hükümete geldiğinde yaptığı ilk icraat, Lahican’dan Azerbaycan’a geçip, babasının bu topraklar üzerinde bulunan tüm müritleriyle görüşüp, onlardan biat alması olmuş ve Kacarların da önde gelen isimleri I. Abbas’a bağlılıklarını belirtmişlerdir. Bu şekilde saygın Kızılbaş büyükleri arasında yer alan Kacarlar, ilerleyen dönemlerde Safevi hanedanlığı içerisinde üst düzey görevlere getirilmişlerdir. Safevi Hanedanı zamanında Karabağ ve Revan’da Kacarlar egemen idi. Daha sonraları I. Abbas Kacarları Azerbaycan’dan çıkarıp, Esterabad’a götürdü ve bunların bir kısmını oraya yerleştirdi. Bir kısmını da Türkistan’ın Merv taraflarına yerleştirdi.
8- Afşar: Bir Türk boyu olan Afşarlar, Moğol istilasıyla birlikte Türkistan’ı terk edip, Azerbaycan topraklarına göç etmişlerdir. Azerbaycan’a geldiklerinde boy içerisinde meydana gelen bir ayrılık nedeniyle bir kısım Şeyh Safiyuddin ve oğullarına bağlanıp, Şah İsmail ile hareket etme kararı alarak, saltanat ve fetihlere katıldılar. Bu boy iki ana kola ayrılmıştır. Bunlardan ilki Kasımlu ve diğeri de Ereklü veya Kırklu’dur ve zaten Afşar Hanedanlığının kurucusu Nadir Şah da bu koldandır. I. Şah İsmail, Afşar boyunun Kırklu kolunu Azerbaycan’dan Horasan’a göç ettirmiş ve bu şekilde Özbek ve Türkmen saldırılarına karşı Safevileri korumuşlardır.[4]
Safevi Devleti’nin Kuruluşunda Rol Oynayan Boy ve Oymaklar(1.Bölüm)
Safevi Devleti’nin Kuruluşunda Rol Oynayan Boy ve Oymaklar(1.Bölüm)
[3] Rumlu, İskender Bey, Abbasi Nazarında Dünya Tarihi, Emir Kebir Yayınları, Tahran, 1971, s.155
[4] Felsefi, Nasrullah, I. Şah Abbas’ın Biyografisi, Tahran Üniversitesi Yay. Tahran, 1980, c. 1, s. 164
